Küçük çocuklar ve bebekler duyma ile ilgili sorunlarını anlatamadıklarından bu yaş grubunda işitme kayıpları genellikle fark edilmiyor. Önlem alınmayan işitme kayıpları çocukların konuşmalarında gecikme yaratmanın yanı sıra sosyal ve duygusal problemlere yol açıyor. 

Bebeklerde ne sıklıkta işitme kaybı görülür?
Her 1000 yeni doğanın yaklaşık 1 – 3 ‘ünde çeşitli tip ve derecelerde işitme kaybı ortaya çıkmaktadır. Bu sayı neonatal yoğun bakım ünitesinde yatan riskli bebeklerde yüzde 4 – 6’a kadar çıkabilmektedir.

Yenidoğan işitme tarama testi nedir?
Çocuklarda meydana gelebilecek çok hafif derecede işitme kayıpları bile lisan, konuşma, sosyal, duygusal gelişimi ve akademik başarıyı etkiler. Bu nedenle işitme kaybının erken ve doğru teşhisi, çocuklarda gelişebilecek iletişim problemlerinin önlenmesi açısından büyük önem taşır. Öyle ki yenidoğan işitme taraması A.B.D.’de 39 eyalette zorunlu olarak yapılmaktadır. Yenidoğan işitme tarama testi 24 saatini doldurmuş her bebeğe uygulanabilen bir test.. Bebeğin doğal uykusunda yapılan ve son derece basit bir testtir. Bebeğin hiç kıpırdamaması, ses çıkarmaması gerektiğinden uykuda yapılır. Sadece 2 –3 dakika süren bu test bebeği hiçbir şekilde rahatsız etmez, ona zarar vermez.

Testin sağladığı yararlar nelerdir?
Bu testle bebeğin işitmesinin normal olup olmadığına bakılır. Bu, basit ve ekonomik bir tarama testidir. Eğer bebek bu testten geçemezse daha ileriki tetkiklere geçilir. İleriki tetkiklerden biri ABR denilen işitsel beyin sapı davranımı testidir. Bu testle işitme sinirinin sese karşı cevabı ölçülür. Uykuda yapılan daha uzun ve komplike bir testtir. Beyin sapından gelen tepkilere göre işitme kaybının derecesi saptanır. İşitme cihazına işitme kaybı tespit edilir edilmez başlanabilir. 6 aylıkken bile işitme kaybı saptanırsa bebek cihaz kullanımına geçebilir.

Bu testi kimler yaptırmalıdır?
Birçok hastalıkta olduğu gibi işitme kaybında da erken teşhisin önemi büyüktür. Bu sebeple işitme tarama testini tüm ailelerin bebeklerine yaptırmasında yarar vardır. Ancak özellikle risk grubundaki bebeklere kesinlikle bu test uygulanmalıdır.

Risk grupları nelerdir?
Ailede işitme kaybı hikayesi olanlar kesinlikle bu testi yaptırmalıdır. Ayrıca düşük doğum kilolu doğanlar, kulak deformitesi ile doğan bebekler de uygulanması gerekmektedir. Hamilelik döneminde CMV, rubella, toksoplazma gibi durumlara maruz kalan annelerin bebeklerine de bu testin yapılmasında yarar vardır.

İşitme kaybı tespit edilen bebeklere nasıl bir tedavi uygulanır?
İşitme kaybının dereceleri vardır. Bebek duyuyor ya da duymuyor diye bir kural yoktur. Çok hafif derece, hafif derece, orta derece, ileri ve çok ileri derece işitme kaybının dereceleri vardır. İşitme cihazı da bu derecelere göre verilir. Nasıl ki görme bozukluğunda gözlük derecesini bozukluğa göre verirsiniz işitme kaybında da aynı durum söz konusudur. Tek tip bir işitme cihazı yoktur. Teknolojisinden çok işitmesine uygun olması önemlidir. Oysa Türkiye’de insanlar işitme kaybının derecesini bilmeden elma, armut alır gibi işitme cihazı alıyorlar. Bu sebeple Türkiye’de işitme cihazında memnun olma oranı son derece düşüktür. İşitme kaybının derecesine göre işitme cihazının ayarlanması gerekir.

Ne zamandan itibaren işitme kaybı için cihaz verilmesi uygundur?
İşitme kaybı tespit edilir edilmez cihaza geçirilir. Ne kadar erken teşhis edilirse o kadar faydalı olur. Türkiye’de aileler okul çağına gelene kadar bekliyorlar. Oysa 6 –7 yaş konuşmayı öğrenme açısından çok geç bir zaman dilimidir. Konuşmayı öğrenme açısından en kritik yaşlar 2 – 4 yaştır. Bu sebeple en baştan çocuğun cihazlandırılması gerekiyor ki uygun bir eğitimle normale en yakın seviyeye gelebilsin. Erken tespit edilmiş işitme kaybı çocuğun ileriki yaşamı açısından çok önemlidir. Akademik, sosyal, emosyonel yaşamını etkiler.

İşitme cihazının kullanımı ile işitme kaybında geri dönüş olması mümkün mü?
Çok hafif derecede bile olsa iç kulaktaki bir işitme kaybı söz konusu ise geri dönüş yoktur. Ancak orta kulaktaki problemlerden ötürü işitme kaybı oluşmuşsa geri dönüşten söz edilebilir. İşitme cihazı takmak baştan ailelere irrite edici gelebilir ama bu çocuk açısından büyük rahatlıktır.

Aileler işitme kaybı konusunda hangi noktada dikkat etmelidir?
Belli dönemlerde bebekler belirli davranışları göstermelidir. Beklenen davranışlar şunlardır:

6 aylığa kadar beklenilen davranışlar
Bebeğinize seslenince, gürültü yapınca ve ya müzik sesi duyunca ağlamaya başlar mı?
Hareket halindeyken hareketleri durur mu?
Ani yüksek ses duyduğunda, bebeğiniz sıçrar mı?
Ses kaynağını bulabilir mi?

12 aylığa kadar beklenilen davranışlar
Ba, ga ve ya puh gibi sesler çıkarır mı?
Ayak sesi, telefon sesi, çatal-kaşık sesi gibi seslere tepki gösterir mi?
Anlamlı bir kelime kullanır mı?

18 aylığa kadar beklenilen davranışlar
Basit emirleri işaretsiz yapar mı?
Sesleri doğru taklit eder mi?
En azından 3 farklı kelimeyi anlamlı bir şekilde kullanır mı?

24 aylığa kadar beklenilen davranışlar
Resim gösterdiğinizde, beş objenin adını doğru tanır mı?
En az 20 kelime kullanır mı?
Kelimeleri birleştirerek kısa cümleler kurar mı?

3 yaş çocuğundan beklenilen davranışlar
Adın ne? Gibi basit sorulara doğru yanıt verir mi?
Basit ritm veya şarkıların bazı kısımlarını tekrarlar mı?
Benim – senin, içinde – altında, büyük – küçük gibi kelimeler arasındaki farkı bilir mi?

Bu sayılan davranışları gerçekleştiremeyen bebeklerin bir uzman tarafından görülmesinde yarar vardır